Tìm hiểu công tơ điện là gì ?
Công tơ điện là dụng cụ để đo lượng điện năng tiêu thụ của một phụ tải điện mà phụ tải điện là nơi sử dụng điện năng bao gồm hộ tiêu dùng, doanh nghiệp hoặc tất cả các thiết bị chạy bằng điện.
Thiết bị này điện ngành điện lực EVN – Việt Nam sử dụng làm cơ sở thanh toán tiền điện sử dụng hàng tháng cho các hộ gia đình, toàn nhà, công ty hay xí nghiệp lớn
Đồng hồ điện thường được hiệu chuẩn trong các đơn vị thành toán, phổ biến nhất được tính bằng Kilowatt giờ (kWh) và độc số vào mỗi kì thanh toán
======================
Một số câu hỏi liên quan:
Câu hỏi 1: Đo điện năng tiêu thụ của mạch điện bằng công tơ điện thực hiện theo mấy bước ?
Câu hỏi 2: Nguồn điện được nối với những đầu nào của công tơ điện
Câu hỏi 3: Công tơ điện được lắp trong nhà nhằm mục đích gì ? (Câu trả lời chi tiết ở bên dưới)
Câu hỏi 4: Công tơ điện kí hiệu là gì ?
Câu hỏi 5: Công tơ điện dùng để làm gì ???
Cấu tạo công tơ điện
- Cuộn dây điện áp: Có số lượng vòng dây nhiều là được lắp đặt tại vị trí song song với phụ tải, phần tiết diện nhỏ hơn so với các loại công tơ khác
- Cuộn dây dòng điện: Được lắp nối tiếp với phụ này, số vòng dây thường ít hơn so với cuộn dây điện áp nhưng tiết diện lớn hơn
- Đĩa nhôm: Được lắp phía trên trục và tì vào trụ để quay tự do giữa hai cuộn dây điện áp
- Nam châm vĩnh cửu: Có vai trò tạo ra momen cán khi bộ phận đai nhôm quay trong từ trường của nó
- Hộp số cơ khí: Có nhiệm vụ hiển thị số vòng quay của đĩa nhôm khi nó được gắng với trục đĩa nhôm
Nguyên lí hoạt động công tơ điện
Khi có dòng điện chạy qua trên phụ tải thì các bộ phận của công tơ điện bắt đầu thực hiện công việc.
Tại cuộn vòng mà dòng điện đi qua sẻ tạo ra một luồng từ thông bên dưới đĩa nhôm có gắn trục rơle liên kết với dãy số hiển thị cơ khí
Cùng lúc đó dòng điện cũng tạo ra hai luồng từ thông trên cuộn áp trong đó có một luồng từ thông tác động trực tiếp lên đĩa nhôm
Dưới sự tác động 2 luồng từ thông trên nó sẻ tạo ra momen làm cho địa nhôm quay trong nam châm vĩnh cửu. Vì nó quay trong nam châm vĩnh cửu nên sẻ tạo ra một luồng momen cản làm cân bằng vòng quay từ đó cho ra chỉ số điện năng tiêu thụ dựa vào vòng quay địa nhôm
Lúc này nay, đĩa nhôm quay sẻ làm trục số nhảy và từ đó hiển thị lên mặt chỉ số điện năng tiêu thụ của phụ tải
Công tơ điện dùng để làm gì ?
Như đã tìm hiểu khái niệm trên thì công tơ điện là dụng cụ dùng để đo lượng điện đã tiêu thụ của phụ tải điện mà phụ tải có thể là thiết bị điện như máy bơm, điều hòa, tủ lạnh, máy giặt…
Từ đó, các công ty điện lực sẻ dựa vào chỉ số trên công tơ để tính lượng điện năng tiêu thụ hàng tháng, đặc biệt với các chủ trọ thường sử dụng thiết bị này để kiểm soát lượng điện của từng phòng giúp tính toán chi phí được chính xác hơn
Ngoài ra, trong công nghiệp công tơ điện có chức năng dùng để truyền thông và gửi dữ liệu lên trung tâm điều khiển để có thể quản lí và đo lượng được các chỉ số điện của một hệ thống máy sản xuất, dây chuyền hay cả phân xưởng sản xuất
Phân loại công tơ điện phổ biến hiện nay
Thông thường, công tơ điện sẻ được phân theo 3 loại cơ bản: 1 pha, 3 pha và loại 2 chiều. Chi tiết mỗi thiết bị như sau
Công tơ điện 1 pha
Loại thiết bị công tơ này được sử dụng dòng điện 1 pha 2 dây gồm 1 pha cơ và 1 pha điện tử
Công tơ điện 1 pha cơ
Đây là loại công tơ được sử dụng phổ biến từ xưa đến nay và được lắp đặt hầu hết trong mỗi gia đình hiện nay
Tuy nhiên, cho đến thời điểm hiện nay thì các trung tâm tòa nhà lớn thì công tơ điện cơ đang dần thay thế bằng công tơ điện tử
Ưu điểm:
- Giá thành thiết bị rẻ
- Cấu tạo đơn giản
- Sử dụng khá bền và ổn định
Nhược điểm:
- Độ chính xác chưa cao, có thể dẫn đến sai số do phụ thuộc vào cơ cấu hoạt động cơ khí
- Có thể bị điều chỉnh, làm chậm tốc độ quay của đồng hồ
Công tơ 1 pha điện tử
Loại này có thiết kế hiện đại, hoạt động dựa trên các thông số điện tử hiển thị trên màn hình LCD và LED
Ngoài việc đo lường điện năng tiêu thụ thì công tơ điện tử có thể ghi lại các thông số khác của tải và nguồn, chẳng hạn như số điện sử dụng tức thời hay số điện tối đa, mức điện áp, hệ số công suất và công suất phản kháng…
Một đặc điểm nổi bật công tơ điện tử là có thể hỗ trợ tính toán theo thời gian cài đặt. Ví dụ như ghi lại số kWh điện năng tiêu thụ trong giờ cao điểm hoặc giờ bình thường
Ưu điểm:
- Có cảnh báo rò rỉ điện
- Đo nhiều thông số
- Cài đặt nhiều chức năng đo
- Giám sát được chất lượng nguồn điện
- Tính toán được giá điện bậc thang
- Độ chính xác cao…
Nhược điểm:
- Giá thành cao
- Độ bền phụ thuộc vào linh kiện điện tử
- Khó sửa chữa…
Công tơ điện 3 pha
Đây là thiết bị được sử dụng cho mạng lưới điện 3 pha 4 dây, được chia thành 2 loại cơ bản gián tiếp và trực tiếp
Công tơ điện 3 pha được lắp đặt ở các công trình, nhà máy sản xuất lớn sử dụng mạng điện 3 pha và ít gặp ở các hộ dân
Công tơ điện 2 chiều
Loại công tơ này gồm 2 bộ nhớ thường được sử dụng để đo nguồn điện từ các dự án điện năng lượng mặt trời và dùng để đo đếm nguồn điện năng 2 chiều
- Bộ nhớ 1: dùng để lưu trữ các chỉ số điện năng tiêu thụ được cung cấp bởi công ty điện lực Việt Nam.
- Bộ nhớ 2: lưu trữ chỉ số điện năng từ hệ thống lưới năng lượng mặt trời đã được lắp đặt.
Cách chọn mua công tơ điện tốt nhất
Để lựa chọn công tơ điện tốt nhất thì bạn phải căn cứ vào thông số kĩ thuật, nhu cầu sử dụng, hệ thống điện 1 pha hay 3 pha và đồng thời phải tuân thủ theo quy tắc bắt điện được cấp phép, cụ thể như sau:
- Điện áp: Đây là giá trị bắt buộc phải tuân thủ, tại Việt Nam giá trị này sẻ là 220 V – 1 pha, 380V – 3 pha
- Dòng điện: Chú ý đến dòng điện định mức và dòng điện tối đa của công tơ. Thông thường là 5(20)A, 10(40)A, 20(80)A.
- Tần số: Là định mức của công tơ điện buộc phải tuân thủ, thường nằm ở trị số 50Hz
- Rev/kWh: biểu thị số vòng quay của đĩa nhôm để đạt 1kWh, thường sẽ là 225 rev/kWh, 450 rev/kWh, 900 rev/kWh.
- Cấp chính xác Cl: cấp chính xác thông thường của đồng hồ điện sẽ là Cl1, Cl2.
Trong các thông số trên thị điện áp và tần số là 2 yếu tố bắt buộc, bởi nó tác động trực tiếp đến độ chính xác của công tơ điện.
Nguyên tắc để chọn đồng hồ điện phù hợp là căn cứ vào dòng điện, dòng điện tải phù hợp dao động từ 50% dòng điện định mức đến 75% dòng điện tối đa.